Cassatieprocedure Wvggz
Wie tegen zijn wil in een psychiatrisch ziekenhuis wordt opgenomen of dwangbehandeling moet ondergaan, kan daartegen opkomen bij de hoogste Nederlandse rechter, de Hoge Raad. Dit is een heel bijzondere procedure, waarin het – kort gezegd – alleen nog gaat om het recht en niet meer over de feiten (dus ook niet of betrokkene aan de psychische stoornis lijdt of ernstig nadeel veroorzaakt).
Algemeen
Cassatieberoep staat open tegen beschikkingen van de rechtbank:
- strekkende tot het verlenen van een zorgmachtiging;
- waarin zij een oordeel geeft over een door de geneesheer-directeur genomen besluit (bijv. over afwijzing van een verzoek om verplichte zorg te beëindigen)
- waarin zij haar oordeel geeft over een beslissing van een klachtencommissie op een klacht (bijv. over de uitvoering van verplichte zorg).
Tegen beschikkingen strekkende tot beroep tegen een crisismaatregel, voortzetting van een crisismaatregel en tijdelijke verplichte zorg voorafgaand aan een crisismaatregel staat in beginsel géén cassatieberoep open. Het cassatieverbod kan in bepaalde gevallen echter worden doorbroken.
Cassatie moet worden ingesteld binnen drie maanden na de datum van de beschikking.
In cassatie kan niet worden geklaagd over vaststelling van de feiten door de rechtbank. De Hoge Raad controleert bijvoorbeeld niet of daadwerkelijk sprake is van een psychiatrische stoornis. Evenmin beoordeeld de Hoge Raad of door die stoornis wel echt ernstig nadeel dreigde toen de machtiging werd verleend. Bij de Hoge Raad kan in beginsel slechts over de beslissing van de rechtbank worden geklaagd als de rechtbank de wet niet correct heeft toegepast, voorschriften met betrekking tot de procedure niet in acht heeft genomen of de beslissing onvoldoende heeft gemotiveerd. Bij de Hoge Raad kunnen geen feiten aan de orde worden gesteld, die bij de rechtbank nog niet naar voren zijn gebracht.
De voorbereiding
In Wvggz-zaken vindt communicatie uitsluitend met de advocaat in feitelijke aanleg plaats.
Het dossier (gedingstukken uit feitelijke aanleg) wordt bij de advocaat opgevraagd. Proces-verbaal van de zitting wordt bij de rechtbank opgevraagd.
Bij de Raad voor Rechtsbijstand wordt een toevoeging aangevraagd. Daarvoor is een ‘eigen verklaring vrijheidsontneming’ nodig.
Na bestudering van alle stukken wordt een cassatieadvies uitgebracht. Bij een negatief advies wordt geen cassatie ingesteld. In dat geval kan een second opinion bij een andere cassatieadvocaat worden ingewonnen. De mogelijkheid bestaat dat de Raad voor Rechtsbijstand daar geen toevoeging voor verleent of beslist dat een eigen bijdrage verschuldigd is.
Bij een positief advies wordt binnen de cassatietermijn (3 maanden) cassatieberoep ingesteld. Dit geschiedt door het indienen van een cassatierekest bij de Hoge Raad.
De cassatieprocedure
Wvggz-zaken worden bij de Hoge Raad in een spoedprocedure behandeld.
Het dossier (gedingstukken uit de feitelijke aanleg) wordt tezamen met het cassatierekest aan de Hoge Raad gezonden. Het cassatierekest moet meteen al de gronden (cassatiemiddelen) bevatten.
De Hoge Raad zendt een kopie van het cassatierekest aan de officier van justitie in het betreffende arrondissement.
De officier van justitie kan binnen drie weken een verweerschrift indienen. In afwijking van de gewone verzoekschriftprocedure wordt deze termijn niet zonder meer met zes weken verlengd. De officier van justitie wordt in de cassatieprocedure vertegenwoordigd door de landsadvocaat.
Indien de rechtbank een oordeel heeft gegeven over een beslissing van de geneesheer-directeur kan de rechtspersoon (het psychiatrisch ziekenhuis), indien zij in de vorige instantie als partij is verschenen, tegen het ingestelde cassatieberoep een verweerschrift indienen. Zij kan, indien zij in de vorige instantie als partij is verschenen, tegen dat oordeel ook zelf cassatieberoep instellen.
Het cassatieberoep wordt ook beoordeeld als de officier van justitie, het psychiatrisch ziekenhuis of andere (formeel) belanghebbenden niet in de procedure verschijnen.
De Hoge Raad maakt eerst een voorselectie. Daarbij wordt beoordeeld of een zaak op voorhand niet-ontvankelijk dient te worden verklaard (80a RO). De Hoge Raad kan een cassatieberoep niet-ontvankelijk verklaren wegens onvoldoende belang of als de aangevoerde klachten kennelijk niet tot cassatie kunnen leiden. Als de 80a RO drempel is gepasseerd, wordt voortgeprocedeerd en zendt de Hoge Raad alle stukken naar het Parket van de Hoge Raad.
De Procureur-Generaal bij het Parket van de Hoge Raad geeft een onafhankelijk rechtsgeleerd advies, de zogenaamde ‘conclusie.’
Partijen mogen daarop, zo nodig, binnen twee weken reageren.
Dan doet de Hoge Raad uitspraak.
Kosten
Indien de rechtbank een machtiging voor verplichte zorg heeft verleend die niet tot opname in een psychiatrisch ziekenhuis strekt, is geen sprake van vrijheidsbeneming. De Raad voor Rechtsbijstand kan dan een inkomenstoets uitvoeren. Afhankelijk van het inkomen wordt dan een eigen bijdrage opgelegd.
De Hoge Raad heft geen griffierecht als een door de Raad voor Rechtsbijstand afgegeven toevoeging wordt overgelegd. In Wvggz-zaken vindt doorgaans geen proceskostenveroordeling plaats.
Mw. mr. C. Reijntjes-Wendenburg
Across Borders Law Office
Kerkhofstraat 21
NL-5554 HG Valkenswaard
Telefoon: +31 (0)85 - 890 14 42
Fax: +31 (0)43 - 799 99 80
KvK: 14116008
Btw: NL002271717B86
IBAN: NL02INGB0004433854
(BIG: INGBNL2A)
Algemene voorwaarden
Privacy statement
Uw tevredenheid
Klachten